St. Jansmolen

Spaubeek

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

         

 

           de watermolen in 1860

 

 

 

 

    

 

 

Naam

St. Jansmolen

Plaats

Spaubeek

Type

bovenslagmolen

Beek

 - (voorheen Geleenbeek)

Bouwjaar

1342

Status

zonder water, deels ontmanteld

Functie

korenmolen

Molendb

gegevens en geschiedenis

Eigenaar

particulier

Foto’s

september 2008

 

 

 

 Tranchotkaart uit 1804/1805

De watermolen is vernoemd naar het Huis of Kasteel Spaubeek of Jansgeleen, later is het voorvoegsel Sint erin geslopen. Het kasteel bestaat niet meer, maar de voorhof of pachthoeve (neerhof) met voormalige pachterswoning (haakvormig, twee verdiepingen hoog, van baksteen) daterend uit 1730 staat nog steeds. Een vleugel is later verlengd, waardoor de watermolen opgenomen werd in het gebouw. Het huidige molenhuis dateert van 1775, het heeft een mansarde-, punt- of tentdak.

 

Waterloos

 

De watermolen werkte met een bovenslagrad want de Geleenbeek had ter plekke een groot verval. In de molentak die het water naar de kanjel voerde, was een maalsluis annex lossluis aanwezig, in de afslagtak bevond zich een verdeelwerk met vier lossluizen. De maalinrichting bestond uit drie maalkoppels met een gietijzeren gangwerk. Het gangwerk met maalstoelstoel is waarschijnlijk rond 1900 geplaatst, toen ook het waterrad werd vervangen.

 

Met de molen werd voornamelijk bakgoed gemalen. Verder stonden in de molen een haverpletter en een koekenbreker. Met de koekenbreker brak men lijnkoeken, opgekocht van de oliefabrieken, in kleine brokjes die vervolgens tot lijnmeel vermalen werden. Vermengd met ander meel was het rundveevoer, de geplette haver werd als paardenvoer gebruikt.

 

In 1962 stopte het maalbedrijf en het waterschap kocht in 1965 het stuwrecht af, de beek werd verlegd. De Jansmolen werd daarmee een watermolen zonder water. Het waterrad en kanjel zijn nog aanwezig en ook de maalstoel met het gangwerk zou intact zijn, maar de maalkoppels niet. Op foto’s van de makelaar (de molen staat te koop, zie later) is te zien dat van de maalkoppels alleen de liggers resteren.

 

 

 

                                      

 

                                        heugels voor het openen van de lossluizen

 

 

Uitstekend onderhouden

 

In 2008 staat de watermolen te koop. Citaten uit advertenties van de makelaar:

 

MONUMENTALE VILLA MET WATERMOLEN EN PAARDENSTALLEN

Het geheel is gelegen op ruim 4.000 m2 eigen grond en omvat een magnifieke villa (bouwjaar 1775, erkend Rijksmonument) met een watermolen uit de veertiende eeuw. Indeling; souterrain bestaande uit diverse kelders en een uitstekend onderhouden molengedeelte (..). Op de begane grond is (..) een keuken (..) met open trappartij naar het waterrad.

 

Een andere advertentie: “(..) met een inpandige watermolen uit 1342. Het object is uitermate geschikt ten behoeve van de vestiging van o.a. een horecabedrijf c.q. wellnessgebeuren. Ook is er vergunning om er desgewenst kantoren te vestigen.

 

Een derde beschrijving: “Achter het hoofdgebouw bevindt zich een (gedeeltelijk ontmantelde) historische watermolen welke dateert uit 1342, maar niet meer in gebruik is.”

 

 

                                                                                            

 

                            

 

 

                   Foto’s: de makelaar, 2008

 

 

 

 

 

 

                            

 

 

 


 

Ansichtkaarten

 

 

 

       

 

             1980

 

 

                               

 

                                    het molenhuis staat links en is nog niet wit geverfd

 

 

 

                      

 

 

 

 

 


 

 

Homepagina Watermolens

 

site Leumolen