de Witte Watermolen

Arnhem

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Muurschildering in de molen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Naam

de Witte Watermolen

Plaats

Arnhem

Type

bovenslagmolen

Beek

Sonsbeek, voorheen St. Jansbeek

Bouwjaar

< 1281 / 1460

Status

maalvaardig

Functie

korenmolen

Molendb

gegevens

Foto’s

september 2008

 

 

Jammerloes en Bloembleik

 

Op de plek van de Witte Watermolen stond ooit de ‘Jammerloes molen’ die al in 1281 genoemd wordt. Rond 1460 werd deze molen gesloopt en herbouwd. Vele eigenaren en pachters zag de molen voorbijtrekken, maar de familie Vorstenburch was voor langere tijd eigenaar van ‘de moelen op den Bloemenbleijck’: van de 16e eeuw tot in de jaren dertig van de 17e eeuw. Als de watermolen in 1810 verkocht wordt aan de eigenaar van het landgoed Sonsbeek gebeurt dat onder de naam ‘Bloembleik’.

 

Park Sonsbeek

 

Sinds 1899 is de molen eigendom van de gemeente Arnhem:

,,Ik geloof, dat Arnhem, door landgoed Sonsbeek te koopen, een daad zal plegen, die niet alleen in de stad zelve, maar in het geheele land zal worden toegejuicht en ik acht het vol strekt niet onmogelijk, dat deze daad den trek naar Arnhem, die op dit oogenblik nagenoeg nul is, zal aanwakkeren.''

 

Bovenstaande schreef ir. J.W.C. Tellegen, directeur van de Dienst Gemeentewerken, in 1899 in een nota aan de gemeenteraad. De raad kocht gelukkig inderdaad het landgoed aan en maakte er een openbaar park van.

 

 

 

                   

 

 

 

 

                                     

 

                                          het waterrad uit het werk

 

 

 

                        

 

                           het waterrad aan het werk

 

 

 

Restauratie

 

Na WOII kwam de molen tot stilstand en werd er een antiekzaak in gevestigd. In 1966/67 is de molen gerestaureerd, het gaande werk werd herbouwd; in 1984 en 1988 volgde nog een intensieve restauratie waarna het weer mogelijk werd met één koppel maalstenen te malen, de molen heeft drie koppels. Het waterrad levert een vermogen van ca 1,5 PK. Nu wordt onderzocht of de molen ook elektriciteit kan opwekken voor educatieve doeleinden. Bij het 750 jarig bestaan van de stad Arnhem in 1983 werd van de landbouwschuur naast de molen een bezoekerscentrum gemaakt.

 

Industrieterrein

 

De Witte Watermolen is de enige overgebleven werkende molen van de tien watermolens die ooit aan de St. Jansbeek stonden. Zeven van de tien lagen buiten de stadsmuren van Arnhem, waarvan vijf in wat nu het park Sonsbeek heet. De Witte Watermolen en de Agnietenmolen liggen in het park. Dit gebied was in de 18e eeuw een industrieterrein waar met de molens papier werd gemaakt, graan en eikeschors gemalen en olie werd geslagen. Zie ook: Agnietenmolen.

 

 

 

                                                           

 

                                                                   aswiel en de bonkelaar

 

                           

 

                            

 

                              spoorwiel en steenrondsel

 

 

 

                              

 

                                   de kaar boven de molenstenen wordt gevuld

 

Vrekkenmeel

 

Als op een koppel maalstenen een bepaald soort graan gemalen wordt en vervolgens overgestapt wordt op het malen van een andere graansoort, is enige tijd het product een samengesteld meel waarvan de samenstelling (de verhoudingen) niet precies vaststaat. Dat meel moet eigenlijk weggegooid worden, maar als men daar te vrekkig voor is, wordt het toch verkocht: het vrekkenmeel. Vrekkenmeel wordt verkocht in de Witte Watermolen.

 

 

 

                        

 

                          het molenwinkeltje

 

 

 

                            

 

 

 

 


 

Ansichtkaarten

 

 

                                                  

 

 

 

                         

 

                  1989                                                                                                          1979

 

 

                         

 

                            1964 (of 1947 ?)

 

 

                  

 

                     1952

 

 

 

                        

 

                             1935

 

 

                            

 

                                   1933, knipsel uit ‘de Prins’

 

 

 

                          

 

 

 

 

                            

 

 

 

 

                         

 

                              1928

 

 

 

                                  

 

                                                 1903

 

 


 

 

Homepagina Watermolens

 

site Leumolen